Qyteti i fundit
Qyteti i fundit
Author: Petro Marko
Desc: Në këtë roman bëhet fjalë për fundin e ushtrisë pushtuese italiane në Shqipëri. Pas kapitullimit të fashizmit në portin e Durrësit tubohen ushtarët e mbetur nga lufta dhe presin anijet nga Italia për t'u kthyer në vendin e tyre. Pikërisht gjatë ditëve të pritjes në këtë qytet të improvizuar buzë detit shkrimtari Petro Marko do të zbulojë histori drama karaktere psikologji të nxjerra nga njerëzit e qytetit të fundit. Përveç kësaj autori do të sjellë edhe rrëfimin për dashurinë e oficerit të ri shqiptar Lekës dhe prostitutës së bukur italiane Ana Maria Monte viktimë po ashtu e luftës dhe e fashizmit. Brenda 7 ditëve aq sa qëndrojnë italianët e mbledhur në portin e Durrësit për t'u kthyer në Itali shkrimtari në romanin "Qyteti i fundit" do të zbulojë dhe do të rrëfejë historitë dhe fatet e disave nga ushtria fashiste që para 4-5 viteve e kishte pushtuar Shqipërinë. Në këtë pleksje historish e fatesh autori do të sajojë linjën e rrëfimit që ndjek hetimi për zbulimin e një krimineli lufte të maskuar dhe të fshehur brenda turmës së "Qytetit". Në krye të grupit që duhet ta organizojë dhe ta udhëheqë këtë zbulim është toger Leka. Pista që ndjek togeri në këtë drejtim e ngjashme me labirintet e romaneve dedektive do të ecë dhe përmes prostitutës italiane - Ana Maria Monti. Dhe do të lindë dashuria mes tyre që është shumëfish më "mëkatare" se ajo mes Gorit dhe Anitës. Leka është toger i Sigurimit Shtetëror të Shqipërisë së sapodalë nga lufta që la pas shkatërrime dhe krime ndërsa italiania Ana është e palës që i kreu ato krime e palës së cilës i shërbente. Kështu shkrimtari duke ndjekur këtë linjë do të ecë nëpër një teh të mprehtë: do ta lejojë togerin e Sigurimit t'i nënshtrohet zërit të brendshëm dhe të dashurohet me italianen e bukur apo do të nxjerrë para tij fuqinë e përgjegjësisë dhe të mëkatit ndaj "mollës së ndaluar"? Romani "Qyteti i fundit" në këtë drejtim sjell mjeshtërinë e të rrëfyerit të Petro Markos që i futur vetë mes dy zjarreve arrin të manovrojë dhe t'u krijojë hapësirë artikulimi të dy krahëve duke realizuar portrete komplekse në radhë të parë si ai i toger Lekës. Gjithsesi ai si shkrimtar pati i pari kurajo krijuese që të prekë sfera delikate të rrezikshme të realitetit shqiptar të kohës pasojat e të cilave i ndjeu gjithë jetën.